Μέθοδοι Έρευνας

Διδάσκων/ουσα
ΝΤΥΚΕΝ ΜΑΡΙ-ΝΟΕΛ
Κωδικός Μαθήματος
ΕΠ017
Πιστωτικές Μονάδες
5
Εξάμηνο
Χειμερινό

Σκοπός μαθήματος

Πρωταρχικός στόχος του μαθήματος είναι να προσφέρει στους φοιτητές/ φοιτήτριες την κατάλληλη γνώση σχετικά με την λογική διαδρομή της επιστημονικής έρευνας καθώς και την επιλογή κατάλληλων μεθόδων – εργαλείων για την ανάλυση των φαινομένων που καλούνται να εξεταστούν. Κατά συνέπεια, ο δεύτερος στόχος του μαθήματος είναι να εισάγει τους φοιτητές / τις φοιτήτριες στις μεθόδους ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας (‘Quantitative / Qualitative Research’) ώστε να είναι σε θέση:

• να συνδέουν τις θεωρητικές προσεγγίσεις με την εμπειρική πραγματικότητα μέσω υποθέσεων εργασίας (‘hypothesis’) όπως και

• να επιλέξουν τις καταλληλότερες μεθόδους και τεχνικές προκειμένου (ι) να απαντήσουν στο κεντρικό ερευνητικό ερώτημα που τίθεται και ταυτόχρονα (ιι) να εξετάσουν σε ποιο βαθμό και για ποιους λόγους οι υποθέσεις εργασίας που τεθήκαν επιβεβαιώνονται ή όχι.

Οι εξειδικευμένες αυτές γνώσεις δίνουν στους φοιτητές την ευκαιρία τόσο να σχεδιάζουν και να υλοποιούν μια ερευνητική δραστηριότητα όσο και να αποκτούν κριτική σκέψη, απαραίτητη για την επίλυση συνθετικών ζητημάτων και προβλημάτων.

 

Μαθησιακοί στόχοι

Με το πέρας του μαθήματος, οι φοιτητές / φοιτήτριες:

- θα είναι σε θέση να ακολουθήσουν την λογική διαδρομή της επιστημονικής έρευνας, λαμβάνοντας υπόψη τις κύριες αρχές δεοντολογίας στη εκπόνησή της.

- θα έχουν αποκτήσει τις απαραίτητες δεξιότητες που σχετίζονται με (α) τη διεξαγωγή εμπειρικής ποιοτικής ή/και ποσοτικής έρευνας όπως η σύνταξη ερωτηματολογίου για συνεντεύξεις σε ομάδα στόχου ή για δειγματοληπτική έρευνα, (β) την στατιστική επεξεργασία των συλλεγμένων δεδομένων (διερευνητική και επαγωγική).

- θα είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν βιβλιογραφική έρευνα καθώς και να επιλέγουν την κατάλληλη και αποτελεσματική μεθοδολογία ανάλογα με τον επιλεγμένο τύπο έρευνας (ποσοτική ή/και ποιοτική).

 

Περιεχόμενο μαθήματος

Η διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας βασίζεται σε μια λογική διαδρομή καθώς και στην επιλογή των καταλλήλων μεθόδων και εργαλείων. Πιο συγκεκριμένα, η διεξαγωγή ερευνών που επικεντρώνονται σε εξειδικευμένα ζητήματα (όπως οι δυνατότητες βιώσιμης εδαφικής ανάπτυξης, η ανάπτυξη δημιουργικών και ευφυιών πόλεων, η διαμόρφωση νέων συστημάτων οικονομικών σχέσεων, ροών και λειτουργιών, η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομίας κ.ά.) απαιτεί την κατανόηση και εξοικείωση με κατάλληλες και προσαρμοσμένες Μεθόδους Έρευνας. Κατά συνέπεια, το μάθημα περιλαμβάνει τα παρακάτω:

- Διάλεξη 1. Εισαγωγή στις μεθόδους έρευνας: εναλλακτικές μέθοδοι ανάλυσης ερευνητικών ερωτημάτων – προϋποθέσεις, πλεονεκτήματα – μειονεκτήματα. Προσδιορισμός της κεντρικής προβληματικής – κεντρικού ερωτήματος

- Διάλεξη 2. Διερεύνηση του πεδίου και βιβλιογραφική έρευνα. Ποσοτικές versus Ποιοτικές μέθοδοι έρευνας: προσαρμοσμένα εργαλεία συλλογής, ανάλυσης και επεξεργασίας της πληροφορίας.

- Διάλεξη 3. Δόμηση του πλαισίου και μοντέλου ανάλυσης: κεντρικές υποθέσεις, κύριες θεματικές για διερεύνηση, επιλογή κατάλληλης μεθόδου έρευνας, προσδιορισμός των ποσοτικών ή/και ποιοτικών μεταβλητών του μοντέλου ανάλυσης. Ιδιαιτερότητες της Πρωτογενής και Δευτερογενής έρευνας, αναζήτηση και επιλογή των πηγών δεδομένων.

- Διάλεξη 4. Εργαλεία εφαρμογής της πρωτογενούς έρευνας: εναλλακτικές μορφές συνεντεύξεων, ομάδες στόχου ή/και δείγμα (κύριο δείγμα / συμπληρωματικό δείγμα), μέγεθος δείγματος, μέθοδοι δειγματοληψίας, πιλοτική έρευνα.

- Διάλεξη 5. Εναλλακτικές μορφές ερωτηματολογίου και δόμησή του, κωδικοποίηση των ερωτήσεων. Παρουσίαση και αξιολόγηση εξειδικευμένων ερωτηματολογίων για συνεντεύξεις σε ομάδες στόχου και για αντιπροσωπευτικό δείγμα.

- Διάλεξη 6. Διαδικασίες καταχώρησης / αρχειοθέτησης και ελέγχου αξιοπιστίας των πληροφορίων και δεδομένων. Δημιουργία και επεξεργασία δεικτών (μέτρηση απλών και συνθέτων φαινομένων).

- Διάλεξη 7. Διερευνητική στατιστική ανάλυση: μια επισκόπηση. Παράμετροι κεντρικής τάσης, διασποράς, μεταβλητότητας. Παραμετρικοί και μη παραμετρικοί έλεγχοι υποθέσεων (Tests).

- Διάλεξη 8. Προχωρημένη διερευνητική ανάλυση: Διερευνητική Παραγοντική Ανάλυση (EFA) και Επιβεβαιωτική Παραγοντική Ανάλυση (CFA).

- Διάλεξη 9. Εισαγωγή στην επαγωγική στατιστική ανάλυση / Οικονομετρία (Ι): βασικές έννοιες, υποθέσεις της γραμμικής παλινδρόμησης, εφαρμογές.

- Διάλεξη 10. Πολλαπλή παλινδρόμηση / Οικονομετρία (ΙΙ): εξειδίκευση και αξιολόγηση του υποδείγματος.

- Διάλεξη 11.Μέθοδοι Διερευνητικής Ανάλυσης Χωρικών Δεδομένων (Exploratory Spatial Data Analysis I).

- Διάλεξη 12. Μέθοδοι Διερευνητικής Ανάλυσης Χωρικών Δεδομένων (Exploratory Spatial Data Analysis Ι).

- Διάλεξη 13. Εισαγωγή στη Χωρική Οικονομετρία – εφαρμογές.

 

Τρόπος αξιολόγησης

Tο μάθημα αξιολογείται μέσω: (α) γραπτής εργασίας σε ποσοστό 50%, (β) προφορικής εξέτασης σε ποσοστό 30% και (γ) εργαστηριακών εργασιών σε ποσοστό 20%.

 

Βιβλιογραφία

Αγγλική:

Ajzen I. And Fishbein M., (1972). Attitudes and normative beliefs as factors influencing behavioral intentions. Journal of Personality and Behavior Social Psychology, Vol 21 (1):1-9.

Anselin L. (1988), Spatial Econometrics: Methods and Models, Kluwer, chapters 1-3 & 8-9. Anselin L. (1995), Local Indicators of Spatial Association (LISA), Geographical Analysis, 27: 93-115.

Anselin L. (2005), GeoDa 0.9.5-I Release Notes, University of Illinois at Urbana-Champaign.

Anselin L. and Bera A. (1998), Spatial Dependence in Linear Regression Models with an Introduction to Spatial Econometrics in Ullah A. and Giles D. (eds): Handbook of Applied Economic Statistics, Marcel Dekker, 237¬289.

Anselin L., Syabri I. and Kho Y. (2004), GeoDa: An Introduction to Spatial Data Analysis, University of Illinois at Urbana-Champaign.

Ashenfelter O., Levine P., Zimmerman D. (2005), Statistics and Econometrics: Methods and Applications, Wiley, chapters 9-16.

Babbie E. (2011). Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα, Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική.

Barribeau P., ButlerΒ., Corney J., Doney M., Gault J., Gordon J., Fetzer R., Klein A., Ackerson Rogers C., Stein I., Steiner C., Urschel H., Waggoner T., Palmquist M. (2012). Survey Research. Writing@CSU. Colorado State University.Available at http://writing.colostate.edu/guides/guide.cfm?guideid=68

Govidarajulu, Z. (1999). Elements of Sampling Theory and Methods, Prentice Hall.

Bickenbach F. and Bode E. (2008), Disproportionality Measures of Concentration, Specialization and Localization, International Regional Science Review, 31(4): 359-388.

Dall' Erba S. (2005), Distribution of Regional Income and Regional Funds in Europe 1989-1999: An Exploratory Spatial Data Analysis, The Annals of Regional Science, 39: 121-148.

Davidson R. and Mackinnon J. G. (2004), Econometric Theory and Methods, Oxford University Press.

Florax R. J. G. M. and van der Vlist A. (2003), Spatial Econometric Data Analysis: Moving beyond Traditional Models, International Regional Science Review, 26(3): 223-243. Fotheringham S.,

Brunsdon C. and Charlton M. (2000), Quantitative Geography: Perspectives on Modern Spatial Analysis, Sage, chapters 1-2 & 5.

Getis A. (2008), A History of the Concept of Spatial Autocorrelation: A Geographer's Perspective, Geographical Analysis, 40: 297-309.

Getis A. and Ord J. K. (1996), Local Spatial Statistics: An Overview in Longley P. and Batty M. (eds): Spatial Analysis: Modeling in a GIS Environment, Wiley, 261-277.

Greene W. (2008), Econometric Analysis, Prentice Hall.

Griffith D. and Paelinck J. (2007), An Equation by any other Name is still the same: On Spatial Econometrics and Spatial Statistics, The Annals of Regional Science, 41: 209-227.

Gujarati D. N. (2003), Basic Econometrics, McGraw Hill. Javeau C. (1996). Η Έρευνα με ερωτηματολόγιο: το εγχειρίδιο του καλού ερευνητή, Αθήνα: Εκδόσεις Τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανός.

Johnston J., Dinardo J. (2004), Οικονομετρικές Μέθοδοι, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα.

Keller G. (2010), Στατιστική για οικονομικά & διοίκηση επιχειρήσεων, 1η ελληνική έκδοση, Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη.

Le Gallo J. and Ertur C. (2003), Exploratory Spatial Data Analysis (ESDA) of the Distribution of Regional Capita GDP in Europe, 1980-1995, Papers in Regional Science, 82: 175-201.

Norusis M.J. (2011), Οδηγός Ανάλυσης Δεδομένων με το IBM SPSS 19, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα.

Ord J. K. and Getis A. (1995), Local Spatial Autocorrelation Statistics: Distributional Issues and Application, Geographical Analysis, 27: 286-305.

Rogerson P. (2006), Statistical Methods for Geography: A Student's Guide, Sage, chapters 2-7, 9 & 12. Rea L.M.,

Parker R.A. (2005). Designing and conducting Survey Research: a comprehensive guide,

Ed. John Wiley & Sons Inc. Robson C. (2007). Η έρευνα του πραγματικού κόσμου: ένα μέσον για κοινωνικούς επιστήμονες και επαγγελματίες ερευνητές, Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.

Stein I., Steiner C., Urschel H., Waggoner T., Palmquist M. (2012). Survey Research. Writing@CSU. Colorado State University. Available at http://writing.colostate.edu/guides/guide.cfm?guideid=68

Veal A.J. (2006). Research Methods for Leisure and Tourism: a practical guide, Ed. Pearson Education Limited.

Ελληνική:

Δαμιανού Χ. (2007). Μεθοδολογία Δειγματοληψίας-Τεχνικές και Εφαρμογές, Εκδόσεις Σοφία, Θεσσαλονίκη.

Γναρδέλλης Χ. (2003). Εφαρμοσμένη στατιστική, Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.

Ζαφειρόπουλος, Κ. (2013), Εισαγωγή στη Στατιστική και τις Πιθανότητες, Εκδ. Κριτική.

Κυριακούσης, Α. (2000). Στατιστικές Μέθοδοι, Εκδόσεις Συμμετρία, Αθήνα.

Μαυρομάτης Γ. (1999), Στατιστικά Μοντέλα και Μέθοδοι Ανάλυσης Δεδομένων, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, Κεφ. 10

Ντυκέν Μ.Ν. (2015), Συνεισφορά των Μεθόδων Ανάλυσης Δεδομένων στις εμπειρικές έρευνες, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Παπαδημητρίου Γ., (2001), «Περιγραφική Στατιστική». Εκδόσεις «Παρατηρητής».

Σταθακόπουλος Β.,(2005). Μέθοδοι Έρευνας Αγοράς, 2η Έκδοση, Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα.

Τζωρτζόπουλου Θ. Π. (1993). Οργάνωση και Διεξαγωγή Δειγματοληπτικών Ερευνών. Εκδόσεις Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Αθήνα.

Τσάντας Ν., Μωυσιάδης Χ., Μπαγιάτης Κ., Χατζηπαντελής Θ. (1999). Ανάλυση δεδομένων με τη βοήθεια στατιστικών πακέτων, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζήτη.

Τσιπλητάρης Α.Φ., Μπάμπαλης,Θ.Κ.,(2011). Δέκα παραδείγματα μεθοδολογίας επιστημονικής έρευνας: από τη θεωρία στην πράξη. Έκδοση Διάδραση, Αθήνα.

Ψαρρού Μ. και Ζαφειρόπουλος Κ. (2001). Επιστημονική έρευνα: θεωρία και εφαρμογές στις κοινωνικές επιστήμες, Αθήνα: Εκδόσεις Τυπωθήτω-

Γιώργος Δαρδανός. Χατζηπαντελής Θ. (1999). Ανάλυση δεδομένων με τη βοήθεια στατιστικών πακέτων, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζήτη.

Wooldridge, J.M. (2013), Εισαγωγή στην οικονομετρία, μια σύγχρονη προσέγγιση, 4η έκδοση, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.

© 2015 Π.Μ.Σ. ΝΕΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ.